W roku 1910 została założona jedna z najstarszych w Krakowie i Polsce - Kolejowa Orkiestra Dęta. Jej twórcą i zarazem pierwszym kapelmistrzem był Antoni Urbański. Początki działalności orkiestry sięgają czasów zaboru austriackiego, gdzie zespół dawał pierwsze koncerty i uświetniał wiele uroczystości patriotycznych. Na szczególne podkreślenie zasługuje fakt, że w historycznym dla Krakowa momencie wyzwalania się spod zaboru austriackiego orkiestra uczestniczyła w dniu 31 października 1918 roku w manifestacji zorganizowanej z okazji wyzwolenia Krakowa. Przemaszerowała wówczas na czele kompanii polskiego wojska z koszar „Jagiellonów” w Podgórzu trasą przez most na Wiśle, a następnie ulicami: Starowiślną, św. Gertrudy, Dominikańską i Grodzką do Rynku Głównego. Tam przy odwachu, obok Wieży Ratuszowej nastąpiło przekazanie warty honorowej przez żołnierzy austriackich żołnierzom polskim. Począwszy od 1918 roku orkiestra brała udział w dorocznych obchodach wyzwolenia Krakowa i często w Rynku odbywały się jej występy. Po odzyskaniu niepodległości organizacją i rozbudową orkiestry zajął się Franciszek Hojnik. Zespół liczący w roku 1921 trzydziestu członków otrzymał wówczas nazwę Orkiestra Kolejowa Przysposobienia Wojskowego i uzyskał patronat Dyrekcji Okręgowej PKP. W roku 1924 kapelmistrzostwo orkiestry objął Ferdynand Giemrot. W 1929 roku orkiestra uczestniczyła w konkursie orkiestr dętych w ramach Wszechsłowiańskiego Zjazdu Śpiewaczego w Poznaniu z okazji Powszechnej Wystawy Krajowej, zdobywając drugie miejsce. W 1931 roku orkiestra przyjęła nazwę Reprezentacyjna Orkiestra Kolejowa Dyrekcji Okręgowej Kolei Państwowych w Krakowie. W 1932 roku odbył się koncert symfoniczny pod batutą Bolesława Wallek-Walewskiego, z którego dochód został przeznaczony na fundusz olimpijski. W tym samym roku orkiestra uczestniczyła w Ogólnopolskim Przeglądzie Orkiestr Dętych w Warszawie, gdzie zdobyła I miejsce, a następnie wyjechała na tournee artystyczne po Czechosłowacji. Koncertowała także w Rzymie. W latach trzydziestych orkiestra wygrała trzykrotnie ogólnopolski konkurs „O Złotą Buławę” i w rezultacie zdobyła główną nagrodę na własność. Po wybuchu II wojny światowej oficjalna działalność orkiestry została zawieszona. Inauguracyjny koncert Reprezentacyjnej Orkiestry DOKP w Krakowie odbył się po wyzwoleniu w dniu 10 marca 1946 roku w nieistniejącym już Teatrze Kolejarza przy ul. Bocheńskiej 7. W 1949 roku na polecenie ministra komunikacji ustanowiono orkiestrę warszawską jako jedyną zawodową, a wszystkie inne, w tym również krakowska, zostały przekształcone w zespoły amatorskie. Lata 1949-1953 należały do najtrudniejszych w historii krakowskiej dętej orkiestry kolejowej, którą próbował konsolidować Franciszek Hojnik. Ponowne odrodzenie działalności orkiestry nastąpiło w roku 1954, kiedy jej kierownictwo objął Mieczysław Poprawa i rozpoczęło się znowu wielkie koncertowanie. W 1967 roku Krakowska Kolejowa Orkiestra Dęta za całokształt swojej działalności została odznaczona Złotą Odznaką Związku Zawodowego Kolejarzy, a pięciu najbardziej zasłużonych jej członków otrzymało państwowe odznaczenia. Początek lat 80-tych to znowu chwilowy okres osłabienia działalności orkiestry. W roku 1984 po śmierci wielce zasłużonego dla orkiestry dyrygenta Mieczysława Poprawy, na jego miejsce, uchwałą całego zespołu został wybrany Józef Wandas, członek orkiestry od 1958 r. W 1985 roku decyzją PDOKP orkiestra została przekazana do Domu Kultury Kolejarza w Krakowie. Rozpoczął się proces odmładzania składu osobowego orkiestry, wzbogacania repertuaru i zakup nowych instrumentów. Już w tym samym roku orkiestra odbyła tournee artystyczne po Jugosławii, a w 1986 roku wystąpiła gościnnie w Lipsku. Za swój wielki wkład w kulturę miasta Krakowa i regionu - Reprezentacyjna Orkiestra Południowej Dyrekcji Okręgowej Kolei Państwowych, uchwałą Prezydium Rady Narodowej Miasta Krakowa została w 75 rocznicę swego istnienia wyróżniona Złotą Odznaką „Za Zasługi dla Ziemi Krakowskiej” oraz wpisana do Księgi Zasłużonych Dzielnicy Kraków-Śródmieście. W 1989 roku nowym dyrygentem orkiestry został Zbigniew Gdowski, zaś jej prezesem Józef Bylica. Na skutek zmiany systemu gospodarczego w 1990 r. nastąpiła reorganizacja PKP. Kolej zaczęła wycofywać się z finansowania działalności nie związanej z przewozami, w tym kulturalnej, stopniowo likwidując większość domów kultury kolejarza i ponad 50 kolejowych orkiestr dętych działających na „sieci”. Krakowska orkiestra dzięki poparciu PDOKP i kolejowych związków zawodowych (Solidarności i ZZK) została zachowana i przekazana do Stacji Rejonowej PKP Kraków Główny. Niestety w kilka lat później wraz z likwidacją tej struktury PKP zaprzestano finansowania Orkiestry co zagroziło jej dalszemu funkcjonowaniu a następnie likwidacji. Na szczęście tak się nie stało, gdyż w Krakowie od 1993 roku zaczęło działać Kolejowe Towarzystwo Kultury, którego kierownictwo na wieść o groźbie likwidacji zespołu, natychmiast zaopiekowało się Orkiestrą i odkupiło nawet instrumenty muzyczne zespołu od PKP. Dzięki temu Orkiestra nadal istnieje i jako sekcja artystyczna KTK (przez ostatnie 25 lat), ma dalej swoją siedzibę w Domu Kultury Kolejarza w Krakowie. Zespół aktywnie działa i koncertuje, a m.in. nadal uczestniczy w organizowanych przez Prezydenta Miasta Krakowa uroczystościach Dnia Niepodległości w Krakowie w dniu 31 października, na pamiątkę swojego historycznego występu z 1918 roku. W ostatnim 25-leciu swojej bogatej historii Orkiestra zasłużyła się swoimi występami na Ogólnopolskich Festiwalach Kolejowych Orkiestr Dętych w Jaśle i Giżycku. W roku 2013 uczestniczyła w Międzynarodowym Festiwalu FISAIC Kolejowych Orkiestr Dętych w Republice Chorwackiej koncertując w Zagrzebiu, Sisacu i Varażdinie. Występowała dla papieży: Jana Pawła II i Benedykta XVI w krakowskich Łagiewnikach, podczas ich wizyt w Sanktuarium Bożego Miłosierdzia. Uczestniczy także w corocznych kolejarskich pielgrzymkach do tego Sanktuarium. Ponadto stale koncertuje, dając regularne występy pod hasłem: „Kolejowa Orkiestra swojemu Miastu”. Bierze także udział w wielu ważnych państwowych, samorządowych i kolejowych wydarzeniach w Krakowie i w Polsce. W 2018 roku występowała podczas jubileuszowych uroczystości 100-lecia odrodzenia Ojczyzny na Placu Niepodległości w Krakowie oraz koncertowała w czasie obchodów 100-lecia Związku Zawodowego Kolejarzy w Teatrze Ateneum w Warszawie. W ostatnich latach z udziałem Orkiestry odbyły się w 2022 r. ogólnopolskie uroczystości i imprezy „175-lecia kolei w Krakowie” a w 2024 r. obchody 140-lecia kolei w Skawinie i 700-lecia lokacji tego miasta. Od 2003 roku zespołem dyryguje i kieruje Józef Bylica - obecny wiceprezes Kolejowego Towarzystwa Kultury oraz dyrektor Domu Kultury Kolejarza w Krakowie. W roku 2010 za działalność kulturalną Prezydent Miasta Krakowa odznaczył orkiestrę medalem „Honoris Gratia” podczas obchodów jubileuszu 100-lecia jej istnienia, na które została zaproszona Kolejowa Orkiestra Republiki Chorwacji z Zagrzebia, dając występ w koncercie galowym. Od 2023 roku Orkiestra otrzymuje wsparcie za swoją kolejową działalność koncertową w postaci „Złotego Partnera Krakowskiej Kolejowej Orkiestry Dętej KTK”, którym stało się Przedsiębiorstwo Napraw i Utrzymania Infrastruktury Kolejowej w Krakowie Sp. z o.o., z siedzibą w Krakowie przy ul. Prokocimskiej 4.

 

Kolejowe Towarzystwo Kultury

NIP: 6760061602

Regon: 350143760

KRS: 0000044214

Rachunek bankowy w KBS Kraków

nr 32 85910007 0021 0051 9296 0001

Dane kontaktowe:

Adres: 31-150 Kraków, ul. Św. Filipa 6

Tel.: 12 634-59-50 | 505-241-248

e-mail: ktk@ktkdkk.pl